İnsan, sadece insan olmasından
dolayı doğuştan bazı hakları kazanarak dünyaya adımını atmaktadır. Hak kavramı
evrensel bir kavramdır. Kısaca hak; ?hukuk kurallarının kişilere tanıdığı
yetki? olarak tanımlanabilir.
İnsan hakları ilk kez 1215 yılında
İngiltere?de tanınmıştır. Resmi olarak 18. yüzyıl sonlarında Amerikan Haklar
Bildirgesi ve 1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Evrensel Bildirgesi
yayımlanmıştır. Birleşmiş Milletlerin kurulmasıyla insan hakları evrensel hale
geldi. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi yayınlandı. Buna göre; herkesin
özgür, onurlu, hakları bakımından eşit oldukları belirtilmektedir.
İnsan haklarını kısaca; tüm
insanların her açıdan doğuştan eşit ve özgür olması diye tarif etmek mümkündür.
Söz konusu bu özgürlük, başkalarının haklarına saygılı olmak ve bu hakları
çiğnememe zorunluluğu ile dengelenmiştir. Çeşitli insan hakları bulunmaktadır.
Hasta hakları da temel insan haklarından birisidir.
Bir Sağlık Kuruluşuna, Sağlık Hizmeti Almak İçin Başvurduğunuzda;
12.1. HASTA VE HASTA YAKINLARININ
HAKLARI
12.1.1. Yaşama Hakkı
Hangi nedenle olursa olsun
hastaların yaşama hakkından vazgeçilemez, kendi isteği bile olsa kimsenin
yaşamına son verilemez.
12.1.1. Koruyucu Tedbirlerin
Alınması Hakkı
Her bir birey hastalıktan korunmak
için uygun hizmet alma hakkına sahiptir. Bu amaca ulaşmak için sağlık hizmet
sunucularının görevi, sağlık hizmetlerinden, en son profesyonel bilgiden ve
teknolojik yeniliklerden herkesin yararlanmasını sağlamaktır. Ayrıca koruyucu
sağlık hizmetleri konusunda hastanemizden bilgi alabilirsiniz.
12.1.2. Faydalanma Hakkı
Her birey sağlık ihtiyaçlarının
karşılanması için sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. Sağlık
hizmetleri (tüm tetkik, tanı ve tedavi) dil, din, ırk, cinsiyet, düşünce farkı
gözetmeksizin eşit olarak verilmeli ve hastalığın türü, zaman, ikamet yeri veya
mali kaynaklar konusunda ayrım yapılmamalıdır. Fiziksel yeterliliği tam olmayan
hastalar da tüm haklardan eşit olarak faydalanmalıdır.
Organ nakli/deneysel araştırma gibi uygulamalarda ülkenin yasa ve
yönetmelikleri çerçevesinde yararlanma hakkına sahiptir.
12.1.3. Bilgi Hakkı
Her bireyin kendi sağlık durumu
hakkında, mevcut sağlık hizmetleri ve onlardan nasıl yararlanabileceği
konusunda ve tüm bilimsel araştırma sonuçları ve teknolojik yenilikler ile
ilgili bilgi alma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri hastanın kolay
ulaşabileceği yöntemle ve anlayacağı dilde verilmelidir.
• Hizmet alacağı personelin
kimliğini ve görevini bilme,
• Alacağı hizmetin bedelini öğrenme ve sonrasında faturasını isteme,
• Talep ettiğinde ek ücret ile başka bir hekimden konsültasyon hizmeti alma,
• Kendisine uygulanacak tedavi ve uygulamalar konusunda bilgi alma hakkı
vardır.
12.1.4. Tıbbi Kayıtlarına Erişim
Hakkı
Hastaların kendi dosyalarında ve
kayıtlarında kendileri ve hastalıkları ile ilgili bulunan bilgileri alma,
fotokopi ile çoğaltma, soru sorma ve hata varsa onların düzeltilmesini talep
etme hakkı vardır.
• Ölen hastaların tıbbi kayıtları açık izin ya da mahkeme kararı ile verilebilir.
• Tıbbi kayıtlarında bulunan ve gerçeğe uymayan hastalık, tedavi işlemi veya
uygulamaların değiştirilmesini isteme hakkı vardır.
• Yazılı bir talep ile hastanın tüm tıbbi kayıtları kendisine veya seçtiği
başka bir kuruma gönderilebilir.
12.1.5. Rıza (Onay) Hakkı
Kendi sağlığı ile ilgili kararlara
iştirak edebilmesi için her birey bilgi alma hakkına sahiptir. Bu bilgiler
herhangi bir işlem ve tedavi için şarttır. Sağlık hizmeti verenler,
gerçekleşecek herhangi bir ameliyat veya tedaviye ilişkin tüm bilgileri,
riskleri, sıkıntıları, yan-etkileri ve alternatif tedavi seçenekleri dâhil
olmak üzere hastalara bilgi vermek zorundadır. Hastanın onayı, yapılacak rutin
işlemleri de içine alır.
• 18 yaşından küçük, bilinçsiz
hastaların yerine velisi/vasisi onay verir. Onay vermeyi reddettiği durumda,
doktor /sağlık görevlisinin görüşü girişimin hastayı ilgilendirdiği yönünde
ise, karar mahkemeye ya da hakem heyeti benzeri bir mercie bırakılmalıdır.
• Yasal temsilcisinin olmadığı ve önerilen girişimin acil olduğu durumlarda
onay olmaksızın tıbbi girişim yapılabilir.
12.1.6. Tedaviyi Reddetme Hakkı
Hastanın tedavi veya tıbbi
müdahaleye itiraz etme hakkı veya tedavi sürecinde kararını değiştirip devam
edilmesine karşı itiraz etme hakkı vardır. Hasta sağlık durumu ile ilgili
bilgilendirilme konusuna itiraz hakkına sahiptir.
Reddetmesi halinde hastanın hastanemiz ile ilişiği kesilir. Tekrar hastanemize
başvurduğunda, gerekli bakım ve tedavi alma hakkı devam etmektedir.
12.1.7. Seçim Hakkı
Yeterli bilgiye sahip her birey
farklı tedavi yöntemleri ve tedaviyi verecek kişiler arasında seçim yapma
hakkına sahiptir. Hasta, hangi teşhis ve tedavi yönteminin kullanılacağı;
doktor, uzman veya hastane seçimi konularında karar verme hakkına sahiptir.
Sağlık hizmetleri, bu tedaviyi uygulayan diğer sağlık kurumları, doktorlar ve
başarı durumu hakkında bilgi vererek hastaya seçme hakkını tanıdığını
göstermelidir. Bu hakkın kullanımını kısıtlayan tüm engeller kaldırılmalıdır.
12.1.8. Mahremiyet Hakkı
Her birey kişisel bilgileri; sağlık
durumu, konulan teşhis ve yapılan tedavi konularındaki bilgilerinin yanı sıra
özel ziyaretlerinin gizli tutulmasını talep etme hakkına sahiptir. Bir bireyin
sağlık durumuna veya ona uygulanan tedaviye ilişkin bilgileri ve verileri gizli
olmalı, muhafaza edilmelidir. Tıbbi müdahale süresince hastanın kişisel
mahremiyetine saygı gösterilmeli, işlem uygun bir ortamda yapılmalı ve
gerçekten orada bulunması gerekli olan kişiler nezdinde yapılmalıdır. Tedavisi
ile ilgili olmayan kişileri (ziyaretçiler dâhil) kabul etmeme hakkı vardır. İsminin halka açık ekranlarda görünmesini istemeyen hastalar MHRS üzerinden kendileri düzenleme yapabilmekte veya hastanemizde Bilgi İşlem Birimi tarafından İsim ve Soyisim (ÖRNEK: AY** YI****) 2 harfi görünecek şekilde işlem yaptırabilmektedir.
12.1.9. Hastaların Vaktinde Sağlık
Hizmeti Alma Hakkı
Her birey hızlı ve önceden
belirtilen süre içerisinde gerekli tedaviyi alma hakkına sahiptir. Bu hak,
tedavinin her aşaması için geçerlidir. Belli bir süre içinde verilmesi gereken
hizmetler dikkate alınarak bekleme sürelerinin belirlenmesi sağlık
hizmetlerinin görevidir. Önceden belirlenen süre içerisinde hastalara sağlık
hizmeti verilemezse aynı kalitede alternatif hizmetleri kullanma seçeneği
sunulmalı ve bundan kaynaklanan harcamalar makul bir süre içerisinde geri
ödenmelidir.
Doktorlar hastalarına bilgi verme süresi dâhil olmak üzere, yeterli zaman
ayırmalıdır.
12.1.10. Saygınlık Görme Hakkı
Her bireyin, saygı, itina ve
ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli ve sağlığa uygun şartların
sağlanmış olduğu, gürültü ve rahatsız edici bütün etkenler bertaraf edilmiş bir
ortamda sağlık hizmeti alma hakkı vardır.
Hastane çalışanları sizinle tartışma hakkına sahip değildir. Şikâyetler hasta
hakları ofisi ile çözümlenir.
12.1.11. Dini Vecibeleri Yerine
Getirme Hakkı
Kuruluşun imkânları ölçüsünde ve
idarece alınan tedbirler çerçevesinde, hastaların dini vecibelerini yerine
getirme, inancının gereği kıyafetleri giyme, sembolleri kullanma, sosyal ve
psikolojik destek alma hakkı vardır.
12.1.12. Ziyaret ve Refakatçi Hakkı
Her bireyin, kurum tarafından
belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ziyaretçi kabul etme, mevzuat ve
imkânlar ölçüsünde ve hekimin uygun görmesi durumunda refakatçi bulundurmayı
isteme hakkı vardır.
12.1.13. Kalite Standartları
Hakkı
Her birey yüksek kalitede sağlık
hizmetinden yararlanma hakkına sahiptir. Kaliteli sağlık hizmeti hakkı, sağlık
kurumları ve sağlık personelinin teknik performans, konfor ve insan ilişkileri
açısından tatmin edici seviyelerde sunum yapmasını gerektirir. Sağlık
görevlileri tıbbi etik kurallara aykırı veya aldatıcı nitelikte tanı ve tedavi
uygulayamaz.
12.1.14. Güvenlik Hakkı
Kötü işleyen sağlık hizmetlerinden,
tıbbi yanlışlık ve hatalardan meydana gelen zararlardan her bir bireyin korunma
hakkı vardır ve yüksek güvenlik standartlarını karşılayan bir kurumdan ve
tedavilerinden yararlanma hakkı bulunmaktadır.
12.1.15. Yenilik Hakkı
Her birey uluslararası standartlara
göre, teşhis prosedürleri dâhil olmak üzere yeniliklerden yararlanma hakkına
sahiptir. Sağlık hizmetlerinin görevi, özellikle az rastlanan hastalıkları
dikkate alarak araştırmalar yapmak ve onları desteklemektir.
12.1.16. Gereksiz Ağrı/Acı ve
Sıkıntıdan Sakınma Hakkı
Her birey hastalığının her
evresinde, mümkün olduğu ölçüde ağrı, acı ve sıkıntıdan korunma hakkına
sahiptir. Sağlık hizmetleri, bu amaçla hastanın tedavisinin kolay ve rahat
geçmesi için gerekli tedbirleri almalıdır.
12.1.17. Yaşam Sonu Bakım Hakkı
Sağlık hizmetleri, yaşamının son
döneminde olan hastalar ve aileleri için özel bakım hizmeti temin etmelidir.
12.1.18. Kişisel Tedavi Hakkı
Her birey kendi kişisel
ihtiyaçlarına göre teşhis ve tedavi programlarını yönlendirme hakkına sahiptir.
Bu amaçla sağlık hizmetleri, tedavi hakkını her zaman ilk sırada tutan esnek
programlar sağlamalıdır.
12.1.19. Şikâyet Hakkı
Her bireyin bir zarar gördüğünde
şikâyette bulunma hakkı vardır. Hastalarla ilgilenen tüm çalışanlar, hastalara
sahip oldukları haklar konusunda bilgi vermelidir. Şikâyet, iletildikten belli
bir süre sonra Hasta Hakları Birimi yetkilileri tarafından sözlü ya da yazılı
olarak cevaplandırılmalıdır. Çözülemeyen şikâyetler ile ilgili 6023 sayılı
kanun gereğince ilgili meslek kuruluşları ve mahkemelere başvuru hakkı vardır.
12.1.20. Tazminat Hakkı
Sağlık tedavisi sırasında fiziksel,
manevi veya psikolojik zarar gören bireyin kısa sürede tazminat alma hakkı
vardır. Sağlık hizmetleri, sorumluluğun gerçekte kimde olduğu tespit edilemese
bile, zararın nedeni ve önemi ne olursa olsun, tazminat hakkının her zaman var
olduğunu bilmelidir.
• Hastalar ve yakınları,
tüm bu haklarını anlayabilmek ve kullanabilmek için bilgilendirilme ve gereken
desteğe ulaşma hakkına sahiptir.